Żywność ekologiczna ma coraz większe znaczenie dla Polaków, chociaż w praktyce wyniki te są nadal skromniejsze niż w innych krajach zachodu, choćby ze względu na wyższe ceny tego typu produktów.
Często nie mamy pewności, czy nabywana żywność rzeczywiście spełnia wymogi nakładane na gospodarstwa ekologiczne, czy też po prostu dajemy się nabrać na eko etykietkę. Czym zatem tak dokładnie jest żywność ekologiczna? Jakie musi spełniać wymogi, by mogła być tak określana i czym różni się od zywności nieekologicznej?
Czym jest żywność oznaczana jako eko?
Jest to przede wszystkim żywność, w przypadku której cały proces produkcji odbywa się w poszanowaniu środowiska naturalnego, co oznacza m.in. odejście od stosowania sztucznych środków ochrony roślin, zapewnienie pracownikom godnych warunków, w których nie będą narażeni na utratę życia i zdrowia, a w przypadku zwierząt hodowlanych, uwzględnione są m.in. ich potrzeby dotyczące odmiennego żywienia.
Do pasz podawanych zwierzętom nie są dodawane antybiotyki, nie zawierają również GMO, i są one produkowane w zakresie własnym. Żywność ekologiczna posiada stosowne oznaczenia, o których będzie mowa za chwilę i jest dostępna w specjalnych sklepach ze zdrową żywnością zarówno w placówkach stacjonarnych, jak i w sieci, np. w sklepach takich jak GreenMall. Eko żywność zaczyna się pojawiać także w marketach i dużo wskazuje na to, że trend ten może się w najbliższych latach utrzymać.
Jakie wymogi musi spełniać żywność ekologiczna?
Wiele i wielu z nas w to raczej nie wierzy, lecz gospodarstwa starające się o certyfikaty potwierdzające jakość produktów i wytwarzanie ich w jak największej zgodności z naturą, muszą spełnić szereg wymogów, które wiążą się m.in. ze spadkiem wydajności produkcji. Wymogi, jakim musi podlegać ekologiczna żywność, określone są m.in. w następujących rozporządzeniach:
- Rozporządzenie Rady nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 2092/91 (Dz. Urz. L 189/1).
- Ustawa z dnia 25 czerwca 2009 r. o rolnictwie ekologicznym, w której opisano zadania i właściwości organów administracji publicznej i jednostek organizacyjnych w rolnictwie ekologicznym.
- Rozporządzenie Komisji (WE) nr 889/2008 z dnia 5 września 2008 r., będącego jednym z rozporządzeń regulujących stosowanie określeń : ”bio”, “eko”, ”organiczny” itp. w odniesieniu do produktów wyprodukowanych zgodnie z wymogami rolnictwa ekologicznie, z możliwością stosowania tych określeń zamiennie.
Jak wygląda produkcja żywności ekologicznej?
Poniżej krótka lista najważniejszych kryteriów, jakie musi spełniać proces produkcji, by można było go uznać za ekologiczny.
- Nie wolno hodować zwierząt w systemie bezściółkowym. Stosowanie ściółki pozwala polepszyć warunki życia zwierząt.
- Zakazane są antybiotyki, środki GMO, hormony wzrostu i inne “polepszacze”, dodawane w produkcji nieekologicznej w celu przyspieszenia momentu uboju zwierzęcia z naciskiem na “wyprodukowanie” większej ilości mięsa w krótszym czasie.
- W gospodarstwie ekologicznym nie stosuje się syntetycznych środków ochrony roślin i sztucznych nawozów. Są one zastępowane kiszonkami i sianem, a w przypadku ochrony uprawy, stosowane są metody biologiczne i agrotechniczne, z wykorzystaniem np. pożytecznych odmian owadów, czy też ekstraktów roślinnych.
- Zakazane są monokulturowe uprawy wielohektarowe, przyczyniające się do jałowienia gleby – zamiast tego, stosowane są uprawy na niewielkich poletkach, z zastosowaniem płodozmianu, przy czym poletka z poszczególnymi roślinami są od siebie oddzielane z zastosowaniem naturalnych barier w postaci drzew i krzewów.
- Nie stosuje się totalnej melioracji. Zamiast tego, powstają nowe zbiorniki wodne i cieki lub pozostawia się dotychczas istniejące.
Najważniejsze różnice pomiędzy żywnością ekologiczną i nieekologiczną
Inna zawartość substancji odżywczych
Produkty wytworzone w sposób ekologiczny obfitują w znacznie większą ilość substancji odżywczych. Szacuje się, że zawierają one nawet do 120% więcej fitozwiązków, odpowiedzialnych za aromat, regulację, wzrostu, odporność na szkodniki czy też nadmiar promieniowania UV! To jeszcze nie wszystko, żywność ekologiczna może zawierać nawet o 30% więcej witaminy C i magnezu, a ilość żelaza jest wyższa nawet o 20%! Jakim cudem różnice są aż tak duże?
Znacznie zmniejszony stopień przetworzenia
Rafinacja, konserwacja, GMO, barwniki, słodziki i inne dodatki przyczyniają się do wytrącania licznych substancji odżywczych, co sprawia, że zdrowe wyroby w dużej mierze przestają być zdrowe. Produkcja ekologiczna odbywa się poprzez mocne ograniczenie lub całkowitą eliminację środków konserwujących, za wyjątkiem sytuacji, w których są one niezbędne, by chronić zdrowie, a nawet życie konsumentów (np.sól peklowana, chroniąca przed zatruciem jadem kiełbasianym).
Czy żywność ekologiczna psuje się wolnej?
Dla niektórych może to być zaskakujące, lecz odpowiedź brzmi: tak. Wyższa zawartość węglowodanów w produktach nieprzetworzonych, beta-karotenu, witaminy C i niższa zawartość wody sprawiają, że procesy rozkładu mogą zachodzić dużo wolniej niż w produktach przetworzonych.
Eko produkty spożywcze mają wiele zalet, a stosowanie ich zaleca się praktycznie wszystkim, ze szczególnym naciskiem na osoby starsze i dzieci. To właśnie dzięki nim stajemy się zdrowsi i odciążamy planetę.
